Bij de meeste bloeiende heesters en bomen zijn het de kroonblaadjes die de bloemen hun kleur geven, maar er zijn uitzonderingen. Dan zijn het kelk- of schutbladen die de bestuivende insecten moeten lokken, zoals bij de vaantjesboom (Davidia involucrata) die in mei-juni bloeit met in het oog springende, witte, zakdoekgrote kelkbladen. Heel apart! Bij de heesters doen de hortensia’s (Hydrangea’s) het weer anders: die vormen vanaf de zomer grote schermen of pluimen bloemen met onopvallende of gekleurde vruchtbare bloempjes in het midden en daar omheen grote lokbloemen met opvallend (vaak anders) gekleurde kelkbladen. Er zijn zelfs cultivars die alleen maar steriele bloemen in enorme pluimen produceren, zoals de boerenhortensia (Hydrangea paniculata ‘Grandiflora’). Deze laatste bloeit nu, de andere hortensia’s vaak al eerder, in juli-augustus.
Overweldigende bloei
Het meest bekend is de zomerbloeiende soort Hydrangea macrophylla, een tuinheester die in allerlei kleuren kan bloeien met (groep 1) grote, bolle bloeiwijzen (tuilen) met vooral steriele bloemen, maar ook met (groep 2) platte, open tuilen met in het midden fertiele bloemen en grotere, steriele bloemen langs de rand. De laatste worden Teller-vormen of Lace-caps genoemd. Deze hortensiasoort is qua bloemkleur gevoelig voor de zuurgraad (pH-waarde) van de grond. Wit-bloeiers blijven gewoon wit, maar roze-bloeiers die op zure grond groeien, krijgen blauwe of paarse bloemen. Op kalkrijke grond zijn ze roze of rood. Er zijn tientallen cultivars met allerlei bloemkleuren, ook combinatiekleuren. ‘Lanarth White’ bijv. vormt platte tuilen met roze of blauwe fertiele bloemen met daar omheen zuiver witte, steriele bloemen. Er zijn ook (groep 3) seringbloemige cultivars van H. macrophylla, o.a. de wit bloeiende ‘Ayesha’ (‘Uzu’). Deze zijn iets minder winterhard, dus enigszins beschut planten. Ze bloeien fantastisch. Al deze planten bloeien aan takken die het jaar ervoor al zijn gevormd. Die moeten daarom op een bijzondere wijze worden gesnoeid (zie onder).
Andere, ook bladverliezende hortensiasoorten bloeien wel aan takken die in hetzelfde jaar zijn gevormd: de prachtige H. arborescens ‘Annabelle’ bijvoorbeeld, een grote struik die enorme, ronde, witte, steriele bloeiwijzen vormt en ook in de zomer bloeit. U kunt deze plant tegen het eind van de winter snoeien. Dat geldt ook voor de pluimhortensia (ook waterstruik, boerenhortensia en schaapskop genoemd), H. paniculata, een grote heester met donkergroen blad waarvan de cultivar ‘Grandiflora’ grote kegelvormige pluimen witte bloemen vormt die tegen het eind van de zomer roze of rood worden. ‘Unique’ doet hetzelfde met nog grotere bloemen en zo zijn er meer. Heel mooi is ook H. involucrata ‘Hortensis’ die vanaf einde zomer bloeit met trossen roomkleurige, roze en groene bloemen. De soort zelf bloeit blauw met witte tot lichtblauwe randbloemen. Alle soorten hebben mooi gevormd, licht- tot donkergroen blad en houden van een plek in lichte schaduw tot zon en voedzame, vochthoudende, maar goed doorlatende grond.
Hydrangea macrophylla snoeien
Doe dat in het voorjaar. De nieuwe bloemknoppen zijn dan al gevormd (vlak onder de oude, uitgebloeide bloeiwijzen). Die dus niet afknippen, maar de struik door snoei verjongen en op maat houden. Snoei ieder voorjaar éénvijfde van de oude takken bij de basis weg. Dat stimuleert de groei van jonge, gezonde takken Zo heeft u in vijf jaar een totaal verjongde struik en met viervijfde van de takken krijgt u bloemen genoeg.
